Lichtvervuiling rukt steeds meer op
De bezoekers van de Toogdag in Lauwersoog (23 juni) en de Waddenbeurs in Dokkum (5 september) kunnen in het Kapteyn Mobiel Planetarium, een opblaasbare koepel, de sterrenhemel bekijken. René Rutte (43) van het project Donkerte van de Wadden komt graag naar beide events van het Waddenfonds om mensen te laten ervaren wat donkerte is. ,,We zijn met ons allen een beetje kwijtgeraakt hoe duisternis eruit ziet. En welke unieke eigenschappen het heeft.’’
Wat is dat mobiele Planetarium precies?
Rutte: “Het opblaasbare Planetarium is gemaakt door de Rijksuniversiteit Groningen, dat ermee de boer opgaat. Vanuit een zitzak kijk je naar boven, waar in de koepel de sterrenhemel wordt geprojecteerd. Ook worden er verschillende interactieve filmpjes vertoond waarin deskundigen vertellen over planeten, sterrenstelsels en de nachtelijke hemel. Er is plek voor zo’n twintig bezoekers. Ons doel is om het belang van donkerte in het Waddengebied onder de aandacht te brengen. En mensen bewust te maken van luchtvervuiling.”
Want die neemt niet af?
Rutte: “Nee, luchtvervuiling rukt juist steeds meer op. De afgelopen twintig jaar is de verlichting in de openbare ruimte met een factor vijf toegenomen. Terwijl iedereen er zelf wat aan kan doen. Zet een tijdschakelaar op je tuinverlichting en de lampjes op je balkon. Ook een bewegingsmelder werkt goed. En zorg zoveel mogelijk dat je verlichting naar beneden schijnt. Trouwens, als die zestig, zeventig procent minder schijnt, merken mensen dat niet eens.”
Met het project Donkerte van de Wadden, dat het Waddenfonds ondersteunt, werken de Natuur-en Milieufederatie van Noord-Holland, Friesland en Groningen, Staatsbosbeheer, de RUG en Natuurmonumenten samen aan meer bewustzijn over het belang van donkerte. Hoe staat het ervoor met dit programma?
Rutte: “In 2020 zijn we gestart. Tot nog toe hebben we veertien donkertebeleefplekken gerealiseerd. In Noordpolderzijl bijvoorbeeld kun je sinds een jaar in een soort hangmat naar de sterrenhemel turen. Het besef van het belang van donkerte is nu groter dan vijf jaar geleden. Toen moesten we vaak nog uitleggen wat het was en waarom duisternis belangrijk is. Nu leeft het onderwerp veel meer, ook bij overheden. Het programma stopt eind dit jaar, maar als samenwerkingspartners gaan we verder.”
Op de Toogdag in Lauwersoog en de Waddenbeurs in Dokkum presenteer je het programma aan een groot publiek, maar het zijn ook netwerkbijeenkomsten. Wat hoop je te bereiken?
Rutte: “Mensen laten inzien dat donkerte een unieke eigenschap is van het Waddengebied. Duisternis is ecologisch gezien belangrijk voor flora en fauna. Wist je dat meer dan negentig procent van alle vlinders ’s nachts actief is? Maar ook voor het welzijn van de mens is het van belang dat het donker is. We willen ondernemers in het Waddengebied helpen duurzaam toerisme te stimuleren. Bijvoorbeeld door nachtwandelingen of nachtkamperen aan te bieden. Ons project heeft diverse activiteiten uitgewerkt, zoals een nachtwandeling waarbij je vleermuizen kunt detecteren of nachtdieren kunt spotten. Vanzelfsprekend met oog voor de natuur. Bedrijven in de toeristische sector kunnen die bij ons afnemen.”