‘De Ploeg had het Groningse landschap en de Wadden als inspiratiebron’

Het bekende Groninger kunstenaarscollectief De Ploeg krijgt in Wehe den Hoorn een kunstcentrum. Het Waddenfonds draagt € 1 miljoen euro bij aan de realisatie ervan. De subsidie wordt gebruikt voor de restauratie en herinrichting van een monumentale voormalige school in Wehe den Hoorn op het Groninger Hogeland. Het gebouw krijgt met verschillende expositieruimtes een museale functie. De totale kosten van het project zijn ruim € 5 miljoen. In het nieuwe kunstcentrum wordt niet alleen werk van het Groninger kunstenaarscollectief tentoongesteld, maar ook van zowel professionals als amateurkunstenaars die geïnspireerd zijn door De Ploeg. Een gesprek met kwartiermaker Maria Bolt.

Veel mensen hebben wel eens van kunstenaarscollectief De Ploeg gehoord. Kunt u ons geheugen nog even opfrissen?

Bolt: “Het collectief werd in de stad Groningen in 1918 opgericht voor schrijvers, musici en schilders met als doel de Groninger cultuur te ‘ontginnen’. Vooral de schilders van De Ploeg kregen bekendheid met hun kleurrijke landschappen van het Hogeland van Groningen. Volgens kenners zetten de schilderijen De Ploeg ‘de velden, bomen en wolken van het waddenlandschap in vuur en vlam.’ Het collectief werd indertijd niet alleen als vernieuwend gezien vanwege het expressionistische karakter van de schilderijen maar ook vanwege de sterke band met Groningen en het Waddengebied.”

Hoe is de stand van zaken op dit moment?

Bolt: “Heel goed. De verbouwing verloopt volgens schema, zodat we volgend jaar juni open kunnen. In die tussentijd starten we met een nomadisch programma: op diverse plekken in Het Hogeland  organiseren we allerlei activiteiten. Ook ligt er een programmaplan 2025-2028. Daarin staat waar we ons de komende jaren op willen richten. Het plan is geschreven door curator Anna-Rosja Haveman, die de exposities zal vormgeven. Haveman heeft contacten met het Groninger Museum, waarmee we samenwerken. Ze gaat promoveren op het Waddenlandschap in relatie tot kunst en cultuur. Heel passend dus.”

Hoe is het idee voor een kunstcentrum rondom De Ploeg eigenlijk ontstaan?

Bolt: “De voormalige Rooms-katholieke Jozefschool annex parochiehuis in Wehe-den-Hoorn stond al een aantal jaren leeg. Het is een rijksmonument en een speciaal opgerichte stichting wilde het behouden. Uit gesprekken met de gemeente en het Groninger Museum ontstond het idee om De Ploeg meer bekendheid te geven. Ploegleden hadden het Groningse landschap en de Wadden als inspiratiebron. Ze schilderden landschappen, vergezichten, akkers, maar ook portretten. Dit alles in grove verfstreken en felle kleuren. Maar ook gedichten, etsen en drukwerk. Eerlijk en puur werk. Het Groninger Museum heeft honderden schilderijen van Ploegleden in depot. Die gaan we hier in wisselende exposities tentoonstellen.”

Wat gebeurt er nog meer?

Bolt: “Het werk van Ploegleden verbinden we met dat van hedendaagse kunstenaars. Een voorbeeld? Je zou een waddenlandschap van Jan Wiegers naast dat van Han Jansen kunnen zetten. Hij maakte zeefdrukken van Groningse landschappen. Ook willen we contacten tussen mensen stimuleren. Tussen jong en oud en tussen professionele kunstenaars en amateurs. Die laatsten kunnen gezamenlijk exposeren. We gaan workshops geven en willen veel aan educatie doen. Ook krijgen we een auditorium waar lezingen, concerten en voorstellingen kunnen worden gehouden.”

Voor de herinrichting van het buitenterrein is ook geld beschikbaar. Wat zijn de plannen daarvoor?

Bolt: “Een echte blikvanger wordt de oude tjalk De Alida van Ploeglid George Martens. Jarenlang lag het schip bij het Museum aan de Aa, maar het komt straks in onze aan te leggen tuin. Op deze tjalk hebben heel wat kunstenaars van De Ploeg gewerkt. Ook een muurschildering van Jan van der Zee willen we er een plek geven. Die zit in de Winkler Prinsschool in Veendam, maar die wordt afgebroken. We hebben er crowdfunding voor opgezet. Er zijn hier straks allerlei bijzondere Ploegobjecten te zien.”