“Programma Harlingen leidt tot duurzame oplossingen”

Interview met projectmanager Ellen Bruins Slot over IKW-project Harlingen

Op een kleine postzegel in de Friese havenstad Harlingen liggen meerdere aan watergerelateerde uitdagingen. De sluis moet worden vervangen, de dijk mogelijk verhoogd en de promenade moet bezoekers al een eilandbeleving geven. Daarnaast wordt gekeken naar betere parkeervoorzieningen voor eilandbezoekers. Gemeente, provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân werken samen in Programma Harlingen, dat steun krijgt van het Investeringskader Waddengebied (IKW). Programmamanager Ellen Bruins Slot van Harlingen over de stand van zaken. ‘We willen graag innovatieve oplossingen’.

Wat is het doel van Programma Harlingen en hoe staat het ervoor?

Ellen Bruins Slot: ‘Als drie partijen trekken we samen op bij een aantal taken die er liggen. Zo zijn de provinciale Tjerk Hiddessluizen in Harlingen aan vervanging toe en onderzoekt het wetterskip of de zeekering nog sterk genoeg is. Als gemeente willen we de Waddenpromenade en het parkeerterrein voor eilandbezoekers vernieuwen. Verder zoeken we een oplossing voor het dichtslibben van de haven. Al die opgaves, grijpen op elkaar in. Het voordeel van een gezamenlijke integrale aanpak is dat je kennis met elkaar kunt delen en tot betere duurzame en toekomstbestendige oplossingen kunt komen. Ook heb je zo meer kans bij de aanvraag van Europese gelden.’

Wat is de volgende stap?

Bruins Slot: ‘Via een aanbesteding zijn we op zoek naar een bureau of consortium dat voor ons een Integraal Ruimtelijk Ontwerp gaat maken, op basis van de taken die er liggen. We willen dat ze ons innovatieve oplossingen voorschotelen. Als uitgangspunt gebruiken we de methode water als hefboom (water as leverage red.). Daarin willen we vier transitielijnen terugzien: circulariteit, energietransitie, biodiversiteit en inclusiviteit. Ook stakeholders, burgers, natuurorganisaties, het Harlinger havenbedrijf, buurgemeenten, Rijkswaterstaat en LTO worden in een vroeg stadium bij de plannen betrokken. Eind 2025 moet dat ontwerp klaar zijn. In 2026 willen we een nieuwe integrale aanvraag indienen bij het IKW-Waddenfonds. Programma Harlingen is een langetermijnproject dat tot 2050 loopt.’

Aan welke innovaties denk je zoal?

Bruins Slot: ‘Een mogelijk plan is om een gemaal te plaatsen als de zeedijk wordt versterkt. Momenteel wordt er zoet water bij de sluizen gespuid, maar als dit door zeespiegelstijging niet meer kan, kun je de zoetwaterstroom omleggen en een zoet-zoutwaterovergang maken. Dat kan een plek worden voor natuurontwikkeling en mogelijke teelt van zilte gewassen. Ook kun je denken aan de opvang van zoet water. Dat zouden agrariërs in Waadhoeke goed kunnen gebruiken.’

Waarom is samenwerking zo belangrijk voor Harlingen?

Bruins Slot: ‘Alle plannen vinden plaats op ons grondgebied. We hebben er daarom alle belang bij dat we alles goed afstemmen met de andere partijen. Een deel van Harlingen ligt nu bijvoorbeeld boven op de primaire waterkering. Als die ook verhoogd moet worden, komt Harlingen achter een hoge dijk te liggen. Dan zijn we geen stad aan het Wad meer, wat alle drie partijen wel belangrijk vinden. Als de sluis wordt vervangen kan hij mogelijk zo worden aangepast dat verzilting in het Van Harinxmakanaal wordt voorkomen. Ook willen we Harlingen als zeehavenstad beter voor het voetlicht brengen. De Waddenpromenade wordt een prettig verblijfsgebied met groen en de looproutes naar het historische centrum worden verbeterd. Ook willen we de maritieme geschiedenis bekender maken en ons toeristisch aanbod versterken. Ambities genoeg dus hier!’