“De eendenkooi is Nederlandser dan de windmolen”
De afgelopen vier jaar werden 24 eendenkooien in het Waddengebied opgeknapt voor ruim 2,8 miljoen euro. Het Waddenfonds droeg maar liefst 2,4 miljoen bij. Een gesprek met projectleider Jan Piet de Boer van “Kongsi van de eendenkooi”
Wat is nu precies een eendenkooi?
De Boer: “Het is een vanginrichting van 1 à 2 hectare groot. Hij bestaat uit een waterplas met daaromheen een kooibos. In de hoeken van de plas zitten vangpijpen waar wilde eenden naar toe werden gelokt. Ze werden gevangen in een vanghokje en belandden bij de poelier. Vroeger had je honderden eendenkooien in Nederland. Het had iets geheimzinnigs, want bijna niemand wist wat er nu echt gebeurde. Alleen de kooiker mocht er komen, verder niemand.”
Wat maakt een eendenkooi bijzonder?
De Boer: “Eendenkooien zijn iets typisch Nederlands. Nog Nederlandser dan de windmolen. Je vindt ze nergens anders ter wereld. Ze staan vooral in het Waddengebied en het Rivierengebied. Door de kooibossen zijn het opvallende landschapselementen in een overwegend open gebied.”
Wat behelsde het project?
De afgelopen vijf jaar zijn er 24 eendenkooien in het Waddengebied van zowel particulieren als natuurorganisaties opgeknapt en klaar gemaakt voor de toekomst. Sommige kooien waren vervallen en daar is dankzij het project enorm in geïnvesteerd. Zo zijn er onder meer plassen uitgediept en werd de beschoeiing vervangen. Verder is er een educatief programma met excursies opgezet voor schoolklassen.”
Welke functies hebben eendenkooien nu?
“Bijna de helft van de 24 eendenkooien is van particulieren. Daar wordt hobbymatig nog wel eens een eend gevangen. De kooien van de natuurorganisaties zijn meestal in gebruik als excursiekooi. Ook worden sommige gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Vrijwilligers vangen en ringen er eenden. We hebben gekeken welke kooien er bij elkaar in de buurt liggen, om functies op elkaar te kunnen afstemmen. Per Waddeneiland is bijvoorbeeld één excursiekooi voldoende. In de nabijgelegen kooien is de rust dan gegarandeerd.”
Het aantal wilde eenden neemt de laatste jaren af. Moet je ze dan nog wel willen vangen?
De Boer: “De populatie wilde eenden staat wel onder druk, maar dat zijn eenden die in Nederland broeden. Het aantal eenden dat gevangen wordt is zeer gering. Bovendien zijn dat vaak trekvogels uit Noordoost-Europa, die hier komen aansterken.”